Projekty kryptowalut pozwalające przechowywać dane zyskują coraz większe zainteresowanie, w końcu, po co budować zdecentralizowaną sieć, która korzysta ze scentralizowanych rozwiązań przechowywania plików? Filecoin i Arweave to dwa najpopularniejsze tego typu rozwiązania i choć ich działanie różni się, nie tylko od siebie, ale i od Crust, tak wszystkie starają się pomóc przechowywać pliki w sposób bezpieczny i zdecentralizowany.
Ten artykuł jest częścią cyklu: „Aukcje Polkadot”. Oczywiście pamiętaj, że nic co tu znajdziesz nie jest poradą, zrób własny research i pamiętaj o ryzyku.
Co to Crust?
Crust jest kolejnym projektem przechowywania plików, jednak został zaprojektowany nie tylko w celu zbudowania zdecentralizowanej chmury, ale takiej, która ceni prywatność danych, dzięki wykorzystaniu popularnych w projektach Polkadot procesorów obsługujących TEE.
Crust jest jednym z projektów Polkadot, które są pewien czas na rynku i już udowodniły, że działają. Mimo że chce dołączyć do sieci Polkadot działa jako samodzielny projekt, ponieważ, jak wiemy, każdy parachain może działać jako niezależny łańcuch i dowolnie dołączać lub opuszczać Polkadot. Crust udało się stworzyć zdecentralizowaną chmurę, która już teraz może przechować ponad 2.2 mln TB danych, czyli 2200 Petabajtów.
Zdecentralizowana pamięć masowa, czyli „zdecentralizowana chmura” umożliwia przechowywanie plików na wielu urządzeniach poprzez dystrybucję plików w całej sieci bez ograniczeń ze strony scentralizowanej jednostki.
Crust może służyć do przechowywania dowolnych plików, ale także do hostowania bezserwerowych zdecentralizowanych aplikacji i stron www, czy przechowywania plików off-chain potrzebnych dla np. zdecentralizowanych platform społecznościowych i NFT. Za przechowywanie danych płaci się używając natywnego tokena sieci CRU.
Crust posiada trójwarstwową strukturę, na którą składa się:
- warstwa aplikacji takich jak DSM (Decentralized Storage Market)
- warstwa konsensusu GPoS (Guaranteed Proof of Stake).
- warstwa pamięci MPoW (Meaningful Proof of Work)
źródło: wiki.crust.network/docs/en/crustOverview.html
Mechanizm Meaningful Proof-of-Work oparty o TEE
Trusted Execution Enviroment, czyli TEE, to bezpieczny i wydzielony obszar procesora. Gwarantuje, że kod i dane są chronione pod względem poufności i integralności. TEE zapewnia wiele funkcji bezpieczeństwa i jest wykorzystywany przez wiele projektów Polkadot takich jak Litentry i Phala, a także projekty, które w zamyśle chcą chronić prywatność jak np. Secret Network.
MPoW
Mechanizm MPoW odpowiada głównie za sprawdzanie przechowywanych danych i weryfikację środowiska, w jakim działa węzeł TEE. W oparciu o technologię Trusted Execution Environment węzły Crust mogą wykonywać nieinteraktywne testy pamięci. TEE sprawdza stan pamięci masowej węzłów i generuje raport, który może być zweryfikowany przez wszystkie węzły w sieci. Jak to działa?
Wszystko odbywa się poprzez sWorker. Jest to moduł, który uruchamia protokół MPoW i powiązane funkcje na węźle Crust. Jest to uczciwy monitor pamięci działający w węźle.
Węzeł odbiera dane i przechowuje je na dysku twardym. Podczas przechowywania danych użytkowników w lokalnym węźle TEE, uruchamiany jest regularny program, którego celem jest weryfikacja hasha Merkle i sprawdzenie, czy zadeklarowana przez węzeł przestrzeń dyskowa jest wykorzystywana do prawidłowego zapisywania plików użytkowników.
W węźle TEE uruchamiany jest również program sprawdzający, który zdalnie zaświadcza o środowisku TEE innych węzłów oraz dostarcza informacje o wersji zaufanego kodu wykonawczego. Wszystkie dane w węźle są zapieczętowane przez TEE, które tylko inny węzeł TEE może odszyfrować.
Warstwa pamięci masowej Crust dostosowuje się do różnych protokołów przechowywania takich jak IPFS, architektur sieci P2P, takich jak DAT i technologii DHT, umożliwiając szybkie i niezawodne przechowywanie i dystrybucję bloków danych.
IPFS to sieć pamięci masowej p2p, w której węzły mogą wymieniać swoje dane za pośrednictwem protokołu DHT (Distributed Hash Table). W sieci IPFS plik jest podzielony na kilka bloków danych, z których każdy ma unikalny identyfikator CID (Content Identity). Blok pliku zawiera identyfikatory CID swoich dzieci. Może wyszukiwać i pobierać bloki według CID za pośrednictwem DHT. Ten proces działa, aż do pobrania całego pliku.
GPoS (Guaranteed Proof of Stake)
GPoS to protokół konsensusu wywodzący się z Proof of Stake. Działa podobnie do NPoS wykorzystywanego przez Polkadot, w którym użytkownik może głosować na określone węzły jednak w tutaj głosowanie jest określane jako proces “gwarancji”, a użytkownicy również mogą cierpieć z powodu slashingu.
Kluczową różnicą jest to, że w Crust każdy węzeł ma swój własny limit stakingu, określony na podstawie wielkości zapewnianej pamięci masowej i wykonanej pracy. GPoS zachęca węzły do zapewnienia większej ilości pamięci, aby wykonać więcej pracy oraz poprawić bezpieczeństwo i niezawodność sieci.
Podobnie jak w przypadku istniejących projektów PoS, węzły muszą konkurować o pozycję walidatora poprzez staking tokenów CRU, w czym mogą pomóc delegatorzy, znani w Crust jako „gwaranci”. Różnica polega na tym, że węzły dodatkowo muszą zapewnić pamięć masową w celu uzyskania odpowiedniego limitu, który w ogóle umożliwia staking i delegację CRU.
Dzięki mechanizmowi MPoW i mechanizmowi monitorowania pojemności pamięci, większa przestrzeń dyskowa zapewniana przez węzeł, oznacza wyższy możliwy limit stawki.
Taki mechanizm sprawia, że jeśli ktoś chce zaatakować konsensus Crust, oprócz posiadania dużej części tokenów CRU, musi również mieć możliwość kontrolowania wystarczającej ilości zasobów pamięci.
DSM (Decentralized Storage Market)
DSM (Decentralized Storage Market) zapewnia zdecentralizowaną wersję usługi przypinania plików IPFS. Umożliwia użytkownikom składanie zamówień na przechowywanie pików w łańcuchu, a pliki (lista IPFS CID) konkretnego zamówienia będzie przechowywana przez węzły Crust przez określony czas. DSM dba również o zachęcanie węzłów do świadczenia usługi odzyskiwania plików.
DSM zawiera 3 główne mechanizmy:
Mechanizm cenowy - Opłata za przechowanie plików jest obliczana przez sieć zgodnie z rozmiarem pliku, okresem przechowywania oraz ogólnym popytem (na przechowywanie) i podażą.
Mechanizm zamówień - Kolejność magazynowania działa w sposób zbiorczy. Gdy użytkownik złoży zamówienie pewna część opłaty zostanie dodana do określonej puli płatności za plik, a reszta zostanie umieszczona w ogólnej puli sieciowej. Każdy węzeł, który prześle odpowiedni dowód przechowywania, zostanie dodany do kolejki wypłat puli płatności plików, dopóki ta nie osiągnie swojego ograniczenia.
Dodatkowo każdy węzeł, który prześle odpowiedni dowód otrzyma zwiększenie przydziału limitu stakingu w zależności od ilości kopii pliku w całej sieci.
Mechanizm pobierania - Jako system przechowywania danych, oprócz rynku pamięci masowej, DSM bierze również odpowiedzialność za zachęcanie węzłów do świadczenia usługi odzyskiwania plików. Zgodnie z systemem Crust, węzły zapewniające lepszą usługę pobierania uzyskują wyższą pozycję w rankingu i będą miały większą szansę na szybkie uzyskanie większej liczby plików, a tym samym więcej zarobią.
Token CRU
Token CRU pełni następujące funkcje:
- Staking w celu utrzymania konsensusu GPoS sieci Crust
- Służy do „gwarantowania” wybranych węzłów, czyli nominacji/delegacji
- Jako opłata za świadczenie usług
- Jako opłata transakcyjna za korzystanie z sieci
- Do głosowania w zarządzaniu
Na starcie sieci zostało wygenerowane 20 mln CRU, które zostały przeznaczone na:
- 5 000 000 CRU - Rozwój społeczności (25%)
- 2 000 000 CRU - Marketing i rozwój (10%)
- 5 000 000 CRU - Sprzedaż (25%)
- 4 000 000 CRU - Zespół (20%)
- 4.000.000 CRU - Rezerwa Fundacji (20%)
Większość z 20 mln tokenów będzie uwolniona w ciągu 2 lat.
Inflacja w pierwszym roku ma wynieść 5 mln CRU, co przekłada się na roczną stopę inflacji 25%, następnie, według poniższego schematu będzie maleć, aż do 2.8%.
Po więcej informacji dotyczących ekonomii Crust zapraszam do IFPS.
Ekosystem i partnerstwa
W Crust zainwestowało sporo VC, a projekt współpracuje z mnóstwem sieci, nie tylko Polkadot, ale także Elrond oraz NEAR.
Partnerstwa z Crust są też na porządku dziennym wśród większości projektów startujących na Polkadot na czele z Astar, Darwinia, Litentry oraz Phala.
Oprócz tego Crust, a dokładniej mówiąc fundacja DCF (Decentralized Cloud Foundation), która odpowiada za projekt, przyznaje granty na rozwój rozwiązań Web 3.0 w oparciu o Crust. Jest lub będzie wykorzystywany w wielu nowych projektach jak Sky Kiwi, CruTransfer i Socbay.
No i oczywiście każdy może wykorzystać Crust przechowując tam swoje pliki już teraz.
Podsumowanie - czy warto brać udział w crowdloan Crust?
Crust już ogłosił swoje zachęty do udziału w crowdloan na Polkadot. Maksymalny limit, jaki ustalono to 5 mln DOT, a pula nagród wynosi 1 mln CRU. Za każdy zablokowany 1 DOT użytkownik otrzyma 0.2 CRU.
Jako że znamy cenę CRU, ponieważ jest on już dostępny na giełdach, możemy obliczyć przybliżone “ROI”. Pamiętamy, że DOT wróci do nas za 2 lata.
CRU kosztuje $25, co oznacza, że każdy otrzyma $5 wartości za każdy zablokowany DOT. Dodatkowo tylko 30% będzie dostępne od razu po dystrybucji nagród.
Przy udziale 10 DOT użytkownik otrzyma 2 CRU, z czego 0.6 od razu. Kolejne CRU będzie wypuszczane w wysokości 10% co 12 tygodni. Czy to dużo? Niestety nie.
Crust jest ciekawym i działającym projektem, ale nie ma zaangażowanej społeczności, a system zachęt nie prezentuje się imponująco. Jeśli Crust wygra aukcję w dwóch początkowo planowanych seriach, będzie to niespodzianka.
