. . .

Zrozumieć Curve Finance i wartość tokenów CRV

Rafał avatar
Rafał   2022-05-28 12:33

Curve Finance to jeden z największych protokołów DeFi. Wiele osób traktuje Curve jak kolejną zdecentralizowaną giełdę jednak za tym projektem kryje się znacznie więcej, a token CRV jest bardzo ważny dla funkcjonowania platormy. Czym tak naprawdę jest Curve, jakie oferuje możliwości i skąd bierze się popyt na CRV? Na te i inne pytania postaram się dziś odpowiedź.

Curve Finance kryptowaluta

Curve jest jednym z najważniejszych projektów DeFi. Nie jest to zwykła giełda jakich wiele, która pozwala wymieniać tokeny. Omawiany dziś projekt oferuje dwie rzeczy, które są najważniejsze dla każdego rynku finansowego, a mianowicie płynność oraz niski poślizg, co ma znacznie większe konsekwencje niż się wydaje.

Aby się nie powtarzać i nie przedłużać tego i tak długiego artykułu, po ogólne wyjaśnienie tego, czym jest Curve odsyłam najpierw tutaj:

Curve 

Artykuł nie stanowi porady inwestycyjnej, a jest jedynie subiektywną opinią autora. Każda inwestycja wiąże się z ryzykiem utraty kapitału. Przed podjęciem decyzji przeprowadź własny research i podejmuj samodzielne i świadome decyzje. Artykuł aktualizowany.

Curve, czyli... zdecentralizowane konto oszczędnościowe?

Dzięki temu jak został zaprojektowany, Curve służy nie tylko jako giełda na Ethereum i innych wspieranych sieciach, ale jako zdecentralizowane konto oszczędnościowe.

Jak wiesz z artykułu, do którego cię odesłałem, największe pule Curve stosują specjalny wariant StableSwap, który zapewnia znacznie niższy poślizg przy wymianach stablecoinów. Bardzo ważne, aby wiedzieć, że “stablecoiny” w rozumieniu tego artykułu i Curve to nie tylko USDC i USDT, czyli powiązane z dolarem tokeny, ale i wszystkie, których wartość ma być podobna, czyli np. wBTC i renBTC. Oba te aktywa reprezentują Bitcoin w sieci Ethereum, tyle że od innych projektów, więc przynajmniej w teorii, powinny być warte tyle samo.

Curve pozwala wymieniać wszystkie stabilne względem siebie tokeny po najlepszych możliwych cenach. Oczywiście giełda to nie tylko “StableSwap”, ale jest to główny i najważniejszy produkt tej platformy.

No dobrze, ale dlaczego konto oszczędnościowe? Curve jak każda giełda DEX pozwala dostarczać płynność do pul. W zamian otrzymujemy 50% opłat, jakie płacą użytkownicy korzystający z naszej puli na giełdzie, co generuje nam zysk, czy też po prostu odsetki od depozytu. Dodatkowo oprócz prowizji, którą pobieramy za to, że traderzy używają naszego kapitału do wymian, otrzymujemy jako dodatek tokeny CRV blokując naszą płynność w DAO liquidity gauge (dzieje się to przy dostarczeniu płynności), ale więcej o nagrodach CRV nieco później…

Najważniejsze w tym wszystkim jest to, że dzięki dostarczeniu do puli stablecoinów mamy pewność, że ich wartość zawsze będzie równa $1, co oznacza, że nie “spekulujemy” i nie cierpimy na największe niebezpieczeństwo znane z innych giełd - Impermanent Loss.

IL

Oczywiście teraz ktoś bardzo słusznie powie “UST”, ale trzeba umieć rozróżnić stablecoin od stablecoina i zawsze wiedzieć co dokładnie kupujemy. Jeśli którykolwiek token w puli straci powiązanie, IL również zadziała.

UST był niczym niezabezpieczonym algorytmicznym stablecoinem, który był zaprojektowany tak a nie inaczej. DAI dla przykładu również jest zdecentralizowanym stablecoinem, ale w pełni (a nawet ponad) zabezpieczonym innymi aktywami. Scentralizowane stablecoiny takie jak USDC, czu BUSD są z kolei zabezpieczone gotówką lub jak w przypadku USDT, czym tylko się da… Wybór stablecoinów, które będą stabilne jest naszym zadaniem, nie Curve, które tylko udostępnia nam platformę.

Ryzyko tego, że USDT się “rozsypie” jest niezerowe, ale każdy projekt w kryptowalutach ma jasno określone zasady i czynniki ryzyka lub jest regulowany i audytowany (jak USDC). Jeśli USDC będzie zabezpieczony 1:1 i możliwy do odebrania, zawsze będzie dążył do swojej wartości $1, nawet pomimo krótkoterminowych odchyleń. 

Zysk i ryzyko Curve

Nasz zysk dzięki zdeponowaniu aktywów do puli Curve jest w 100% “prawdziwy” i uzasadniony, czyli generowany z naszego kapitału, który pracuje pozwalając innym handlować, ale jednocześnie zależy od obrotu w puli. Jeśli wiele osób handluje i generuje wysokie prowizje, zarabiamy więcej. Jeśli popularność Curve spadnie (lub naszej puli), nasz zysk również, to oczywiste.

Ryzyko funkcji “konta oszczędnościowego Curve” jest związane z pulą, jaką wybieramy. Trzeba wiedzieć, że dostarczając płynność do pewnej puli mamy ekspozycje na wszystkie aktywa, jakie się w niej znajdują. Jest to bardzo ważne! 

Dostarczając płynność do puli, w której jeden stablecoin jest bardzo ryzykowny możemy obudzić się pewnego dnia z dużą kwotą wartą mało… Przykładem jest tutaj UST. Dostarczając do puli UST/DAI/USDC/USDT tylko USDC, tak naprawdę dostarczamy po 25% każdego z aktywów (o ile ich stosunek w puli jest taki sam).

Jeśli jeden z nich się zdepeguje, jak zrobił to UST, ludzie będą się go pozbywać, zwiększając naszą ekspozycję na UST i zmniejszając ją na każdy inny token (użytkownicy wpłacają UST, czyli sprzedają go i wyciągają DAI, USDC lub USDT, czyli kupują).

Podsumowując. Wpłata stabilnych względem siebie aktywów, nieważne jakich, o ile są i pozostaną stabilne względem siebie, pozwala używać Curve jak zdecentralizowanego banku generującego prawdziwe i pochodzące z jasnego źródła odsetki zależne od popytu na usługę wymiany za pomocą głębokich i bardzo płynnych pul.

To jednak nie koniec możliwości a zaledwie opis działania podstawowych pul Curve. 

Niektóre pule pozwalają na depozyt tokenów generujących yield, czyli zysk z innych protokołów, jak np. Compound. Oznacza to, że możemy zarabiać nie tylko część opłat generowanych przez użytkowników w takiej puli, ale i zysk z danego projektu DeFi (w tym wypadku pożyczkowego Compound).

Kolejna funkcja to Metapool. Tokeny płynności (LP) Curve, które otrzymujesz dostarczając płynność do pul mogą być dostarczane jako płynność do innych pul tworząc Metapool, które dają ekspozycje na wszystkie tokeny reprezentujące daną płynność + nowy token. 

Zaczyna się robić zawile? Sprawdźmy to na przykładzie.

Tokeny płynności (LP) 3Pool, czyli DAI + USDC + USDT mogą być częścią Metapool UST/3Pool, co pozwala na wymianę wszystkich tych aktywów między sobą oraz generowanie podwójnych opłat transakcyjnych dla dostawców płynności zarówno z puli podstawowej, jak i meta.

Curve DAO Token

Co wiemy do tej pory o Curve? Wpłacasz do puli, otrzymujesz w zamian tokeny reprezentujące twoje udziały w tej puli i zarabiasz opłaty jak ktoś z niej korzysta. Jeśli chcesz, udziały w danej puli możesz wpłacić do innej puli i dodatkowo zarabiać kolejne opłaty. Czas na powrót do kwestii CRV.

Oprócz połowy prowizji z wymian otrzymujesz także token CRV, który stanowi dodatkową zachętę dla dostawców.

Token CRV jest inflacyjny, z ograniczoną do 3 mld podażą, a schemat jego wypuszczania prezentuje się tak:

kryptowaluta CRV inflacja

Powyższy wykres przedstawia tylko najbliższe lata. Inflacja CRV będzie maleć z czasem (o 2 ¼ rocznie), a całkowita podaż zostanie osiągnięta dopiero mniej więcej w 2320 roku. Oczywiście, jak w przypadku Bitcoina, już za kilkanaście lat nagrody będą bardzo niskie, a ilość podaży w obiegu bliska limitowi, co generuje pewne obawy o utrzymanie zainteresowania dostawców płynności.

Coś jest jednak nie tak. 

Pamiętasz jak wspominałem, że jako dostawca płynności zarabiasz 50% opłat użytkowników? Jeśli jesteś tak dobry z matematyki jak ja, zastanawiasz się pewnie gdzie wędruje pozostałe 50%. Zarabiają je posiadacze tokenów veCRV.

Mam nadzieję, że przeczytałeś artykuł o Curve, który wspomniałem na początku. Jeśli nie, o to krótkie wyjaśnienie:

veCRV jest tokenem zarządzającym, który otrzymuje się stakując CRV, czyli blokując natywny token Curve na określony czas, maksymalnie 4 lata. Im dłużej blokujemy, tym lepszy stosunek CRV/veCRV. 4 lata blokady daje nam maksymalną wartość veCRV, czyli 1:1. Saldo veCRV użytkownika nie jest stałe, a zmniejsza się liniowo wraz ze spadkiem czasu pozostałego do odblokowania CRV.

Jak Curve wypłaca nagrody? Co tydzień prowizja uzyskana z handlu trafiająca do posiadaczy veCRV zamieniana jest na token płynności 3pool, który uprawnia jego posiadaczy do odebrania odpowiedniego procenta aktywów w tej puli i dystrybuuje te tokeny do posiadaczy veCRV, którzy muszą ręcznie je odebrać. W taki sposób zarabiają oni swoją część.

Wartość CRV?

Jaką CRV ma wartość dla Curve? Stakowane CRV pozwala otrzymywać 50% prowizji giełdy co jest całkiem niezłą zachętą oraz uprawnia do głosowań. Ta… kolejny token zarządzający, którego nikt nie używa? Nie do końca.

"Ve" nie bez powodu staje się jedną z głównych tokenomii nowo powstających projektów DeFi. Oferuje nie tylko zysk, ale i generuje popyt ograniczając podaż, a do tego umożliwia powstawanie kolejnych protokołów. System Curve nie jest idealny, ale (pod tym względem) to jedna z lepszych tokenomii na rynku DeFi. Jego sukces zależy od popularności giełdy, ale sukces każdej firmy zależy od popularności jej produktów.

Po co ktoś kupuje CRV i blokuje go na 4 lata? Niektórzy nie wierzą, że tyle przetrwają kryptowaluty, a tu jeszcze trzeba blokować pieniądze. Oczywiście nie trzeba tego robić na maksymalny czas, można zacząć od tygodnia, ale znaczna większość na tyle właśnie jest zablokowana. Aktualny średni czas blokady to 3.63 lat przy 56% podaży znajdującej się w stakingu.

Innymi słowy, ponad połowa istniejących CRV jest wyłączona z rynku. Co więcej, ten procent cały czas rośnie.

crv token i vecrvstosunek CRV do veCRV

Blokując CRV i otrzymując w zamian veCRV możesz głosować nie tylko nad zmianami, ale przede wszystkim nad tym gdzie trafia inflacja CRV, a dokładnie mówiąc, do których pul trafi najwięcej nowych tokenów CRV w danym okresie czasu. 

curve gaugeTak wygląda proponowany na okres od 2 czerwca rozkład inflacji 

Jako głosujący nic z tego nie masz, chyba że jesteś jednym z dostawców płynności i głosujesz na swoją pulę przyznając sobie największą część inflacji, jednocześnie otrzymując bonus (tzw. "boost") do nagród CRV. 

A co jeśli nie posiadasz płynności w pulach Curve? Możesz nadal zarabiać i głosować na daną pulę jeśli zostałeś… przekupiony.

Łapówki i możliwości Curve

Oczywiście nie ma tu nic nielegalnego, a w tym wypadku łapówki nie są przekupstwem, o jakim zapewne myślisz. Są dodatkowymi zachętami, które projekty oferują, aby posiadacze veCRV głosowali na pule ich tokenów.

Dlaczego projekt ma dodatkowo płacić za twój głos? Ponieważ płynność.

Płynność jest najważniejsza na każdej giełdzie i na każdym rynku. Jeśli jej nie ma, nie tylko nikt może wymieniać dużych kwot, ale nie jest w ogóle zainteresowany kupnem projektu, jeśli nie będzie mógł sprzedać swojej pozycji bez powodowania ogromnych spadków ceny, które bezpośrednio ograniczają zysk (wartość danej pozycji). Płynność pozwala niwelować poślizg, dodatkowo zmniejszany przez design Curve, co tworzy mieszankę wybuchową i pozwala projektom przyciągać płynność do jednego miejsca - ich tokenów i pul znajdujących się na Curve.

Duża płynność pozwala wielorybom kupować tokeny za ogromne pieniądze bez strat dużej kwoty poprzez poślizg. Jeśli przyciągasz duże wymiany, to generujesz duże prowizje (które są procentowe, około 0.04% w Curve), a to sprawia, że przyciągasz więcej płynności, która chce zarabiać nie tylko rosnący prawdziwy zysk, ale i dodatkowe nagrody, które są przyznawane przez głosowania posiadaczy veCRV.

Curve to samonapędzający się ekosystem, w którym każdemu zależy na jak najlepszym funkcjonowaniu pul płynności i tyczy się to nie tylko pul “stabilnych”, ale wszystkich, jakie oferuje Curve.

Takie podejście pozwoliło na stworzenie innych protokołów, których celem jest zebranie jak największej liczby veCRV i głosowanie na pule optymalizując nagrody dla użytkowników i dokładając kolejną ich warstwę oraz nowy ważny token, który kontroluje zarządzanie projektu kontrolującego zarządzanie Curve, czyli rozkład inflacji.

Największym takim projektem jest Convex Finance, kontrolujący 46% veCRV. 

Convex

Ryzyko CRV i veCRV

Oczywiście teoria jest tylko teorią i Curve także “obrywa” przez złe warunki rynkowe, czy spadek zainteresowania stablecoinami. Jeśli DeFi upadnie to Curve także, to jest oczywiste ryzyko tego i każdego innego projektu, podobnie jak nieodkryte wady smart kontraktów, choć akurat to jest minimalnie dzięki audytom najlepszych w branży.

W przeciwieństwie do dostarczania płynności w “funkcji konta oszczędnościowego” CRV jest kryptowalutą z krwi i kości (“tokenem” dla czepialskich) co oznacza, że jest podatny na ostrą spekulację i duże wahania ceny. CRV na dodatek jest inflacyjne więc ma naturalną presję sprzedaży pochodzącą z nagród dla dostawców płynności. Mimo że inflacja jest rozłożona w długim czasie, najwięcej CRV trafi do obiegu w ciągu najbliższych lat.

O ile Curve nie ma “spirali” podobnej do LUNA, tak jest możliwe pewne zapętlenie związane z malejącą popularnością giełdy i spadającą ceną CRV, które jest sprzedawane w związku ze spadającym obrotem, co zmniejsza dochód i chęć posiadania veCRV, czyli blokowania CRV, co wpływania na zachęty, popyt, podaż i zarobek, co powoduje kolejny spadek ceny itd. 

Nie jest to poziom LUNA, ale cena może spaść nisko, JEŚLI Curve straci popularność, np. pojawi się lepsza konkurencja, która będzie w stanie generować lepszą płynność i proponować wyższe zachęty. 

Jednak największą wadą tokenomii Curve jest dystrybucja podaży. Bardzo dużo tokenów trafiło do założycieli, zespołu i inwestorów (33%) i jest aktywnie używane do zaciągania pożyczek, chociażby przez założyciela, co prowadziło już do gorących okresów niepewności związanej z ceną CRV i jest prawdopodobnie największą wadą tokenomii CRV i w ogóle projektu Curve.

Jeden z takich "gorętszych okresów" opisywałem tutaj:

cena-curve

Przyszłość Curve i CRV? 

Całe powiązanie dostawców płynności i posiadaczy veCRV, którzy wiążą z platformą długoterminową przyszłość blokując swoje inwestycje na lata sprawia, że giełda może utrzymać się jako jeden z liderów rynku DeFi, być może nawet jako lider.

Wraz z rozwojem DeFi i stablecoinów posiadacze tokenów CRV mogą zyskiwać ogromną wartość. Na dzień pisania kapitalizacja w pełni rozwodniona CRV to nieco ponad 3 mld USD. Do 2026 roku w obiegu ma znaleźć się 2,25 mld CRV co daje nam 2.5 mld USD kapitalizacji w pełni rozwodnionej przy cenie 1.15 USD za CRV. Czy to dużo? Wiele zależy od tego ile opłat będzie generować Curve i czy użytkownicy będą zachęcani do blokady.

Ile Curve aktualnie wypłaca? Posiadacze veCRV na moment pisania zarabiają 5% rocznie, a dodatkowo otrzymują łapówki. 1 veCRV, czyli kosztujący 1.15 USD CRV zablokowany na 4 lata, pozwala rocznie zarobić 0.06 USD (pamiętajmy, że zmienia się to zależnie od obrotu i ilości veCRV).

Na moment pisana obrót i generowane przez Curve opłaty są na najniższym poziomie… od startu projektu. Średnio Curve generuje około 1 mln USD tygodniowo dla posiadaczy veCRV. Powrót do tych wartości to podwojenie aktualnych zwrotów i zapewnienie APY na poziomie około $0.12/1veCRV rocznie. Przy aktualnej cenie (1.15) daje nam to 10.4% rocznie i P/E na poziomie 9.6. To jak wykorzystasz te dane zależy tylko od ciebie. Do całego równania dochodzą łapówki lub możliwość stakingu poprzez np. Convex co znacznie zwiększa APY.

APY

Pamiętajmy także że CRV jest inflacyjne, co jednak nie jest aż takim problemem patrząc na stale rosnący % blokowanych CRV do veCRV, czyli usuwania ich z obiegu. Długotrwała bessa może jedna osłabić także i tę statystykę.

ilość veCRV w obiegu

Dostawcy płynności zarabiają prowizje zależne od aktywności handlowej puli oraz inflację CRV, przydzieloną im przez posiadaczy veCRV. Przykładowo; na moment pisania pula FRAX+3pool zarabia około 3% rocznie, natomiast 3pool niecały 1%, choć te cyfry stale się zmieniają i zależą od obrotu, który podkreślam jest teraz najmniejszy od 2 lat (co nie znaczy, że nie spadnie niżej lub nie utrzyma się na niskim poziomie przez kilka miesięcy, a nawet lat).

Największą pulą na Curve jest w tym momencie stetheth, czyli pula zawierająca ETH i stETH (wersję stakowanego, płynnego ETH od Lido). 

Rozwój rozwiązań płynnego stakingu również wydaje się być ciekawą okazją dla Curve i to nie tylko w sieci Ethereum. Curve działa w wielu ekosystemach, dzięki czemu może zyskiwać jeszcze większą wartość.

Może się jednak okazać, że przy znacznym obniżeniu obrotu na Curve i długotrwałej bessie, która będzie oznaczać niskie nagrody CRV (w przeliczeniu na USD) dodatkowo podsycone malejącą inflacją, giełda straci popularność, a zyski będą bardzo niewielkie.

Curve najlepiej radzi sobie w środowisku wzmożonego handlu, który generuje mnóstwo opłat i co istotne, niezależnie od tego czy handlujemy w górę, czy w dół. Najgorszy dla Curve jest czas przestoju i niepewności.

Podsumowanie

Curve jest platformą, która oferuje więcej niż przecięta giełda na rynku, a CRV nie jest kolejnym “tokenem zarządzającym”. Jak każdy protokół DeFi i właściwie każda usługa i firma, jego sukces zależy od adopcji i rozwoju rynku, w jakim operuje, w tym przypadku kryptowalut, DeFi, stablecoinów, płynnego stakingu i wielu innych rozwiązań. 

Fundamenty zostały postawione, płynność zgromadzona (choć nieco paruje), marka ustanowiona, a baza użytkowników zbudowana. Jeśli wierzysz, że DeFi ma przyszłość, a kryptowaluty nie upadną do ZERA możliwe, że Curve jest jednym z ciekawszych kandydatów do odniesienia długoterminowego sukcesu.

Największą wadą CRV (tokenu, nie samej platformy) jest dystrybucja i to, co z tokenami robi założyciel, zaciągając tak absurdalne pożyczki i właściwie samodzielnie odbierając mnóstwo wartości tokenowi, ryzykując swoją likwidację, co oczywiście przełoży się nie tylko na cenę, ale w ogóle na wszystko, co związane z Curve.

Oczywiście sam musisz ocenić, czy cokolwiek z tego artykułu ma sens... 

Popularne