Jak powiedział John Oliver, bitcoin jest „wszystkim, czego nie rozumiesz o pieniądzach w połączeniu ze wszystkim, czego nie rozumiesz o komputerach”. Mimo iż wypowiedź dotyczyła BTC spokojne możemy przypisać ten cytat “kryptowalutom” i to z jeszcze większym przekonaniem co do prawdziwości tego twierdzenia. Ilość możliwości i nowych projektów sprawia, że można się pogubić.
Dziś poznamy projekt, który wymaga zrozumienia dwóch ważnych pojęć; DeFi oraz Opcje. Mam nadzieję, że dla fana kryptowalut Zdecentralizowane Finanse są dość zrozumiałe. DeFi odnosi się do różnych usług finansowych, które działają w sposób otwarty i zdecentralizowany na blockchainie. Podstawy są dość proste, natomiast czym są opcje?
Artykuł nie stanowi porady inwestycyjnej. Przed podjęciem decyzji wykonaj własny research oraz pamiętaj o ryzyku związanym z inwestowaniem.
Opcje
Opcje są instrumentem finansowym, który pozwala nabyć lub sprzedać dane aktywa w konkretnym czasie i po wcześniej ustalonej cenie.
Opcje charakteryzują się tym, że dają nam… opcje. Możemy wykonać daną transakcję jeśli jest ona dla nas opłacalna, ale jeśli nie jest, nie musimy nic robić. Dają nam prawo, ale nie obowiązek zakupu/sprzedaży. Czy to oznacza, że nie da się na tym biznesie stracić? Oczywiście, że się da. Druga strona transakcji, czyli sprzedający/wystawca (nazywany “writer”) nalicza sobie opłatę za swoje usługi, tzw. “premium”. Niezależnie od tego, czy zdecydujemy się na realizację naszej pozycji, czy nie, premium zawsze trafia do sprzedawcy, który z kolei ma obowiązek wykonać dany kontrakt jeśli kupujący znajduje się "w kasie".
Wyróżniamy dwie możliwe pozycje w opcjach:
- Call - czyli prawo do kupna danego aktywa po określonej cenie wykonawczej (nazywanej “strike”) w określonym czasie. Ten czas to data wygaśnięcia danej opcji - “Expiry date”.
- Put - to przeciwieństwo call, czyli prawo do sprzedaży danego aktywa po określonej cenie i czasie.
Opcje mogą znajdować się w trzech stanach:
- In The Money – opcja, której wykonanie jest opłacalne.
- At The Money – opcja, której wykonanie jest neutralne dla inwestora.
- Out of The Money – opcja, której wykonanie nie jest opłacalne.
Wyróżniamy dwa główne typy Opcji:
- Europejskie, które mogą być wykonane tylko w określonym czasie
- Amerykańskie, które mogą zostać zrealizowane w dowolnym czasie, ale przed upływem terminu wygaśnięcia.
Istnieją oczywiście opcje BTC, a najpopularniejszą giełdą, która je oferuje jest Derbit. Co istotne i warte zapamiętania, zazwyczaj opcje nie polegają na fizycznym przekazaniu danego aktywa, np. BTC, a na wypłaceniu ewentualnego zysku kupującym.
Dokładnie tak działa Derbit, który stosuje rozliczenia gotówkowe.
No dobra, ale jak to wszystko działa i po co to komu?
Powiedzmy, że naszym zdaniem za miesiąc Bitcoin będzie kosztował więcej niż dziś, ale nie jesteśmy tego pewni i chcemy ograniczyć ryzyko. Jeśli się mylimy i rynek się załamie, co wtedy? Zakup spot sprawi, że gdy cena spadnie do 0 możemy stracić 100% inwestycji. Dzięki opcjom możemy dać sobie prawo do zakupu danej liczby kontraktów na BTC (dla uproszczenia powiedzmy, że 1 kontrakt na 1 BTC) po cenie 23000 USD.
Znajdujemy sprzedawcę, który da nam taką możliwość, jednak nie zrobi on tego z dobroci serca. Powiedzmy, że zgodzi się w zamian za 5% prowizji (czyli premium). Co to oznacza? Płacimy 1150 USD niezależnie od tego, czy skorzystamy z ustalonej opcji na zakup, czy też nie.
Jeśli cena Bitcoina za miesiąc wynosi np. 22000 USD, to niestety tracimy 1150 USD i nie opłaca nam się wykonać naszej opcji, czyli “kupić” BTC, ponieważ na rynku możemy zrobić to taniej. Jednak jeśli cena wynosi 25000 USD, możemy zrealizować naszą opcję na zakup (call), po cenie wykonania (strike) 23000 USD, co oznacza, że dodając do tego koszty premium w wysokości 1150 USD zarabiamy 850 USD ($23000 to cena BTC + $1150 prowizji dla wystawcy, którą zapłaciliśmy).
Opcje można wykorzystać np. do ubezpieczenia się od jakiegoś ruchu lub do znacznego ograniczenia ryzyka. Naszą stratą zawsze jest określone premium, co oznacza, że znamy możliwą drogę w dół naszej pozycji, ale zyski mogą być ogromne. Jako wystawca opcji (writer) możemy za to zapewnić sobie jasny dochód w postaci premium, zwłaszcza gdy uważamy, że rynek nie zrobi znacznych ruchów. Strategii wykorzystania opcji jest znacznie więcej, ale nie będziemy się na nich skupiać, ponieważ ten artykuł nie jest poradnikiem dotyczącym opcji, a opisem Dopex.
Dopex, czyli opcje na blockchainie
Dopex jest giełdą opcji działającą na Arbitrum, rozwiązaniu warstwy drugiej Ethereum. Zespół, mimo że aktywny, jest anonimowy, a podejście projektu może wyglądać na mało profesjonalne. Ciągłe memy i luźno pisane artykuły nie każdemu mogą przypaść do gustu.
Mimo kilku wad i sporego ryzyka, jeśli projekt się uda i osiągnie adopcje, może stać się naprawdę ogromny i wprowadzić kryptowaluty w całkiem nowy, ogromny rynek.
Dopex pozwala na handel opcjami europejskimi, w sposób zdecentralizowany i bez pośredników. Pośrednikiem jest tutaj protokół i użytkownicy dostarczający płynność do pul Single Staking Options Vaults (SSOV).
Jak działa Dopex?
Użytkownicy mogą dostarczyć płynność do specjalnych pul SSOV, które stanowią drugą stronę w transakcjach z traderami. Pule dzielą się na różne okresy czasowe i kilka cen wykonawczych. Dostawcy płynność mogą wpłacać aktywa tam, gdzie chcą, na określony czas znany jako “epoka”.
Na powyższej grafice widzimy pule ETH dla opcji “call” z terminem miesiąca. Użytkownicy mogą dostarczać płynność dla zainteresowanych zakupem opcji, a w zamian zarabiają premium, którym dzielą się w zależności od wysokości swoich udziałów w puli. Dodatkowo występują także nagrody Dopex, a już wkrótce pojawi się kolejny dochód, ponieważ kapitał wpłacony do pul będzie mógł pracować w innych protokołach.
Co istotne, podobnie do opisywanego ostatnio GMX, to użytkownicy dostarczający płynność są stroną dla trejderów, co oznacza, że zarabiają, ale i są narażeni na ryzyko!
Jeśli trejderzy są dochodowi i kupują opcje, które są opłacalne (ITM) to dostawcy ponoszą stratę, ponieważ ich środki służą za zabezpieczenie wszystkich pozycji w danej puli.
Co to dokładnie oznacza?
Jeśli ktoś kupuje opcję call na ETH po $2000, a Ether w momencie wykonania opcji kosztuje $2200, to początkowo płaci premium, które zawsze zatrzymują dostawcy płynności, ale za to, na koniec okresu otrzymuje od puli $200 w ETH.
To niesie ze sobą następujące konsekwencje.
Po pierwsze, nasze aktywa (jako dostawcy) nadal są warte $2000, więc jeśli chodzi o wartość w USD nie tylko nic nie straciliśmy, ale zarobiliśmy zarówno premium, jak i nagrody. Może się więc okazać, że wszyliśmy na plus jeśli premium i nagrody wyniosły więcej niż $200.
Po drugie, trejder mimo wyższej ceny, wcale mógł nie zarobić, ponieważ premium, jakie zapłacił może być większe niż zysk opcji.
Po trzecie, wszystko, co robi Dopex rozliczane jest w USD, co oznacza, że nie obracamy ETH (mimo że go wpłacamy), a dostawcy jako “writers” wypłacają trejderom tylko różnicę w PnL, czyli zysk z danej pozycji, nie całość call. Trejder nie kupuje więc 1 ETH za $2000, a otrzymuje prawo do części ETH w puli o wartości swojego zysku, w naszym przykładzie $200.
Jednak Dopex nawet w przypadku strat robi więcej niż rynki tradycyjne. Każda strata użytkowników jest pokrywana w 30% poprzez specjalny token rDPX, który jest wybijany, gdy pula jest na minusie.
Dopex planuje wprowadzenie opcji “Atlantyckich”, które mają być czymś pomiędzy europejskimi i amerykańskimi. Ich zaletą jest to, że uwolnią kapitał zablokowany w SSOV, który dodatkowo będzie zarabiał dla dostawców. Do tego, planowana jest oferta syntetyków, które mają być wybijane za pomocą rDPX oraz stablecoin DPXUSD.
Wszystkie te funkcje jeszcze nie działają, ale będą wpływać na ofertę i wartość tokenów Dopex. Jakie to tokeny?
Tokeny DPX i rDPX
Dopex posiada dwa tokeny DPX oraz rDPX.
DPX to główny token protokołu, który służy do głosowań oraz uprawnia do zysków generowanych przez projekt. Maksymalna podaż DPX została ograniczona do 500 000.
Dystrybucja tokenów przedstawia się następująco:
- Alokacja operacyjna: 17% uwalniane przez 5 lat.
- Nagrody za farming: 15%
- Zachęty do używania platformy: 30% uwalniane przez 5 lat.
- Założyciele: 12%
- Inwestorzy i sprzedaż tokenów: 26%
Dopex wprowadził system podobny do Curve, gdzie należy zablokować DPX, aby otrzymać veDPX, którego posiadacze otrzymują nagrody i prowizje protokołu oraz uprawnieni są do głosowań na pule i przydział nagród.
W przeciwieństwie do Curve posiadacze veDPX będą mogli głosować na proponowane ceny wykonawcze w pulach SSOV, opcji IRO, rDPX v2 i wiele innych parametrów.
Jeszcze krótka wzmianka o IRO. DeFi pozwala na ogromne możliwości, które Dopex chętnie wykorzystuje. IRO oferują to samo co opcje, tyle że pozwalają obstawiać nie na ceny, a na wysokość rocznych zwrotów w danej puli Curve. Jako że wiele pul Curve nie ma wysokich procentów i nie zmieniają one aż tak znacznie, Dopex umożliwi korzystanie z dźwigni… do 500x.
IRO zaoferują ogromne i nowe możliwości wszystkim dostawcom płynności w pulach Curve oraz spekulatorom.
rDPX
rDPX nie ma ustalonej maksymalnej podaży i służy jako token, który jest wybijany w celu pokrycia strat dostawców płynności. 30% strat jest zwracanych w ramach otrzymanych rDPX.
Aktualnie rDPX nic więcej nie daje, ale jego tokenomika przybiera nową formę i w przyszłości ma wystartować rDPX v2. Jak piszą twórcy:
Nowy model rDPX łączy koncepcje SNX, LUNA, OHM, DPX i LQTY. Celem jest stworzenie architektury, która zawsze będzie stabilna i płynna, a jednocześnie będzie wystarczająco motywowana, aby utrzymać działanie systemu bez względu na to, jak złe warunki rynkowe mogą się pojawić.
Artykuł był pisany przez zespół w marcu, przed upadkiem LUNA, wybaczmy im więc ten przykład...
Tak czy inaczej, rDPX ma być aktywem, który podobnie do Synthetix będzie pozwalał na tworzenie rynku aktywów syntetycznych, podobnie do LUNA umożliwi wybijanie stablecoina DPXUSD poprzez spalanie rDPX oraz będzie wspierany przez mechanizmy znane z Olympus DAO.
W przeciwieństwie do UST, DPXUSD, ma być wybijany nie tylko poprzez palenie rDPX, ale także dostarczanie stablecoinów i tokenów płynności do protokołu, który będzie dominowany przez stablecoiny oraz przy okazji generował zyski (bonding, podobny jak w przypadku Olympus).
Poza tym, jako zabezpieczenie, które będzie kontrolowane przez protokół można dostarczać opcje na sprzedaż (put) rDPX, które są OTM (Out of The Money). Mają one działać jak zabezpieczenie i cena minimalna w czasach kaskadowej likwidacji.
rDPX V2 jest ciekawym tokenem, ale wszystkie jego mechanizmy i zależności są dość skomplikowane. Każdy, kto jest zainteresowany szczegółami jego działania może zajrzeć tutaj.
Podsumowanie
Dopex jest jednym z pierwszych protokołów opcji w DeFi i może prowadzić cały ten sektor. Jako jeden z liderów może osiągnąć ogromną wycenę, jednak ryzyko porażki, jak zawsze w przypadku takich projektów, jest wysokie.
Aktualnie TVL Dopex wynosi zaledwie 29 mln USD, dostępnych jest kilka pul, a wykorzystanie jest bardzo niewielkie. Kapitalizacja DPX to 75 mln USD, a rDPX zaledwie 37 mln USD.
Opcje na blockchainie niosą nie tylko ogromne okazje, ale i zagrożenia. Tokenomika projektu, zwłaszcza gdy ruszy rDPX v2 będzie bardzo ciekawa, choć jednocześnie bardzo skomplikowana, co może wywołać sporo problemów.
Dopex jest jednym z projektów, które warto poznać, ale ewentualna inwestycja jest obarczona sporym ryzykiem i musi być poparta głębokim researchem oraz zrozumieniem dość skomplikowanych mechanizmów, jakie tu działają.
