Thorchain jest projektem, który pełni bardzo ważną rolę w całym ekosystemie kryptowalut. Przynajmniej z perspektywy osób, którym zależy na fundamentalnych zaletach krypto, takich jak decentralizacja… Umożliwia on wykonywanie bezpośrednich wymian między różnymi, niezależnymi aktywami. Najprościej mówiąc na Thorchain możemy wymienić BTC z sieci Bitcoina na ETH sieci Ethereum bez korzystania ze scentralizowanych giełd.
Znacznie więcej o Thorchain pisałem już na Blokpres. Jeśli interesuje Cię jak dokładnie działa łańcuch Thora, zapraszam do klikania:
Artykuł nie stanowi porady inwestycyjnej. Zawsze wykonaj własny research przed podjęciem decyzji i pamiętaj o ryzyku.
Czym jest i czym wyróżnia się Thorchain Lending?
Thorchain Lending pozwala użytkownikom na zaciąganie pożyczek w dowolnych wspieranych kryptowalutach pod zastaw innych dostępnych aktywów.
Na pierwszy rzut oka działa podobnie do innych tego typu projektów, jak np. Aave i Compound, natomiast drugie spojrzenie i poznanie kilku szczegółów pozwala dostrzec wiele znaczących fundamentalnych różnic.
Jedną z nich - i prawdopodobnie największą z zalet - jest to, że zastaw oraz pożyczki są udzielane w natywnych tokenach bezpośrednio na L1. Główna oferta projektu jest więc zachowa także i w tej funkcji. Dzięki Thorchain Lending można wziąć pożyczkę w USDC, czy ETH pod zastaw BTC, nie WBTC (Wrapped BTC).
Pożyczki przy użyciu natywnych aktywów bezpośrednio z danych sieci, to coś, czego DeFi nie oferuje.
Kolejne zalety tej nowej formy pożyczania dotycząca już bezpośrednio warunków dla pożyczkobiorców.
W pożyczkach oferowanych przez Thorchain nie ma wcześniej ustalonego maksymalnego terminu spłaty. Nie ma tu w ogóle terminu spłaty. Oprocentowanie wynosi 0%, a więc nie ma żadnych kosztów oprócz opłat transakcyjnych. Poza tym, co budzi prawdopodobnie największe emocje (te negatywne też), nie ma tu tzw. “margin call”, czyli wezwania do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego, którego brak zakończy się likwidacją, czyli konfiskatą zastawu i jego sprzedażą w celu spłaty zadłużenia. W Thorchain Lending nie ma likwidacji.
Pożyczkobiorca może według własnego uznania spłacać pożyczkę lub… nigdy jej nie spłacić, co jest nawet lepsze dla protokołu. Jednak zastaw zostanie zwrócony tylko jeśli pożyczka zostanie spłacona w całości. Nie ma mowy o częściowym uwolnieniu wpłaconego kapitału.
Coś, co bardzo interesuje inwestorów RUNE, natywnego tokena projektu, to jak nowa funkcja wpłynie na potencjalną wartość ich inwestycji. W odpowiednich warunkach pożyczki mogą prowadzić do deflacji RUNE, natywnego tokena projektu. O szczegółach za chwilę.
Wszystko brzmi pięknie, ale jak zawsze w takich scenariuszach nie obędzie się bez ryzyka. Thorchain stosuje mechanizmy, które mają ograniczać negatywne czynniki i sprawić, że system będzie działał stabilnie i pozostanie wypłacalny. Aby poznać te mechanizmy musimy najpierw poznać ryzyko, a jeszcze wcześniej podstawy działania tego systemu.
Jak działają pożyczki Thorchain?
Poznaliśmy już ogólne zalety i różnice między “ThorFi” a DeFi. Aby zagłębiać się dalej, musimy dowiedzieć się jak to wszystko w ogóle działa.
Throchain pozwala zdeponować zastaw w postaci wspieranych kryptowalut i wziąć pożyczkę do ich określonej wartości. Jest to tzw. Collateral Ratio (CR), który zmienia się dynamicznie i zwiększa gdy pożyczki są zaciągane oraz maleje w miarę ich spłaty.
Minimalny CR wynosi 200%, co oznacza, że pod zastaw o wartości 10 tys. USD można zaciągnąć pożyczkę w kwocie 5 tys. USD. Maksymalnie CR może wzrosnąć do 500%, a więc maksymalna pożyczka w takim wypadku wyniesie 2 tys. USD.
Jednostką miary wartości zastawu, CR i pożyczek jest działający wewnętrznie na Thorchain token TOR, który jest powiązany z wartością stablecoinów w aktywnych pulach na łańcuchu i stanowi reprezentację danej wartości w dolarach. W skrócie, 1 TOR = 1 USD.
Aby zrozumieć dlaczego pożyczki mogą dobrze (lub źle) przysłużyć się RUNE musimy sprawdzić, jakie procesy zachodzą “pod maską” w momencie zaciągania pożyczki. Posłużymy się przykładem 2 BTC (zakładamy, że cena 1 BTC to 20 tys. USD, a RUNE 2 USD).
Gdy zaciągana jest pożyczka w USDC przy CR 200% i z zastawu o wartości 2 BTC dzieją się następujące rzeczy. Przejdziemy przez nie krok po kroku.
- Użytkownik dostarcza zastaw w wysokości 2 BTC, co tak naprawdę oznacza wymianę 2 BTC na RUNE o wartości niecałych 40 tys. USD w pulach Thorchain (“niecałe”, ponieważ występują opłaty, ale pozwólcie, że dla dobra przykładu je pominiemy).
- Następnie protokół spala całe zakupione RUNE i wybija równowartość w THOR.BTC w specjalnych wirtualnych pulach (THOR.BTC to syntetyk, reprezentacja BTC użytkownika).
- THOR.BTC wpłacany jest do modułu pożyczkowego i stanowi zastaw, z którego wybijane jest TOR o wartości długu. W naszym przykładzie zostanie wybite 50% wartości zastawu (200% CR), a więc 20 tys. TOR.
- 20 tys. TOR zamieniane jest na równowartość w RUNE w innej wirtualnej puli TOR/RUNE, które w tym procesie jest wybijane.
- Na końcu tego procesu za wybite w poprzednim kroku RUNE kupowane jest w puli Thorchain 20 tys. USDC, które trafia do użytkownika w ramach pożyczki w sieci Ethereum.
Polecam wideo w języku angielskim, które świetnie obrazuje działanie pożyczek:
Skracając cały ten proces do dwóch najważniejszych wydarzeń widzimy, że w momencie wpłaty zastawu spalamy RUNE o wartości 2 BTC, a w momencie zaciągania pożyczki wybijamy RUNE o wartości 1 BTC.
Pomijamy opłaty, które stanowią koszt wzięcia takiej pożyczki i występują na każdym kroku.
W tym miejscu możemy już zauważyć skąd potencjalna deflacja. W kroku pierwszym zostało spalone więcej RUNE niż zostało wybite w kroku drugim.
Co więcej, dostarczyliśmy płynność do pul, a więc zwiększyliśmy ich głębie, co jest kolejnym pozytywnym efektem ubocznym tego systemu.
Spłata zadłużenia jest procesem identycznym, tyle że uwalniamy zastaw, jaki zdeponowaliśmy. Pożyczka może zostać oddana w dowolnych wspieranych kryptowalutach.
Całkowity brak zobowiązań?
Pożyczki Thorchain zostały uznane za rewolucyjne. Nauczeni doświadczeniem wiemy już, że wszystko, co rewolucyjne w kryptowalutach należy traktować ostrożnie, ale niektóre pomysły okazały się bardzo trafione i zyskowne. Nie wiem, czy w tym wypadku będzie podobnie dlatego nie poruszam kwestii ceny RUNE, a jedyną nie-poradą, jakiej mogę udzielić jest DYOR (Do Your Own Research).
Przybliżmy teraz największe zalety, jakie Lending oferuje swojej grupie docelowej i sprostujmy pewne kwestie. Najważniejsze plusy nowego mechanizmy pożyczek od Thorchain stanowią brak terminu spłaty, brak oprocentowania i co najważniejsze brak likwidacji.
Brak terminu spłaty jest pojęciem, którego raczej nie trzeba wyjaśniać, ale warto dodać, że choć pożyczkę można oddać w całości lub częściowo, w dowolnym czasie, a nawet… w ogóle jej nie oddawać, tak nie można dokonać spłaty szybciej niż przed upływem 30 dni.
To dlaczego pożyczek zaciągniętych w Thorchain w ogóle nie trzeba oddawać jest bardzo ciekawe i za chwilę do tego wrócimy.
Brak oprocentowania jest bardziej niż korzystny, ale nie oznacza braku żadnych opłat. Opłaty występują w każdej transakcji, jaka jest dokonywana w procesie zaciągania i spłaty pożyczki. Choć użytkownik nie dokonuje każdej transakcji ręcznie na zaciągnięcie i spłatę pożyczki składa się aż 8 operacji wymian. Połowa z nich dziejąca się w pulach wirtualnych spala RUNE, a druga połowa trafia w ramach opłat do pul Thorchain, a więc wynagradza dostawców płynności.
Jest też brak likwidacji. Niezależnie od tego jak nisko cena zastawu spadnie, nie będziemy musieli spłacać części zadłużenia, a nasz zastaw nie zostanie nam odebrany i odsprzedany za nas. To oznacza, że teoretycznie może dojść do sytuacji, w której wartość pożyczek zaciągniętych w systemie przekracza, lub znacznie przekracza wartość zastawu.
Brak spłaty popłaca
Zgodnie z mechanizmami, jakie stoją za pożyczkami, marzeniem Thorchain i posiadaczy RUNE jest jak najwięcej zaciągniętych pożyczek i jak najmniej spłacanych. Stworzy to nie tylko deflację podaży RUNE, ale też pogłębi pule polepszając ich płynność.
Pytanie, jakie należy sobie zadać, to kiedy w ogóle ktoś spłaci pożyczkę, skoro nic go do tego nie zmusza? Odpowiedź jest prostsza niż się wydaje - Wtedy, gdy będzie mu się to opłacać.
Jeśli wrócimy do naszego przykładu zauważymy, że blokując 2 BTC (przypominam, założyliśmy, że 1 BTC to 20 tys. USD) zaciągnęliśmy 20 tys. USD pożyczki. Jeśli okaże się, że cena BTC wzrosła do 40 tys. USD, to możemy odzyskać nasze Bitcoiny warte dziś 80 tys. spłacając pożyczkę w kwocie 20 tys.
Innymi słowy, opłaca nam się odzyskać BTC, gdyż niewielką kwotą możemy uwolnić spore pieniądze.
A co w przypadku, gdy zastaw traci na wartości? Jeśli cena BTC spadła do 10 tys. USD, to spłata zadłużenia jest równoznaczna z zakupem BTC na rynku, tyle że tracimy na opłatach. Nie jest to przypadek ekstremalny, nadal odzyskujemy 1:1, ale w naszym przykładzie każdy spadek poniżej 10 tys. USD sprawia, że spłata jest nieopłacalna (20 tys. wymagane do spłaty pożyczki, kupi nam na wolnym rynku więcej niż 2 BTC, które zyskamy spłacając kredyt).
Jeśli się nad tym zastanowić (albo przeczytać świetną analizę tego rozwiązania i jego ryzyka od Blockscience) to właściwie oferta Thorchain jest bardzo podobna do zakupu opcji. Opcji bezterminowych, które można wykupić po dowolnej cenie, która nam się opłaca.
W naszym przykładzie kupujemy opcję na zakup BTC w dowolnym czasie i po dowolnej cenie wyższej niż 10 tys. USD.
Tak więc brak spłaty może się opłacać, o ile zrobiliśmy z naszymi 20 tys. USD (wartymi w dniu pożyczki 40 tys.) coś pożytecznego. Poza tym nigdzie nie musimy się spieszyć, gdyż mamy niemal nieograniczony czas na spłatę. Dlaczego niemal? Ponieważ ryzyko.
Ryzyk-fizyk
Mniej więcej mamy już pojęcie jak działają pożyczki od Thorchain i jak w teorii wpływają na podaż RUNE. Jak jednak wyglądać może praktyka?
DEFLACJA! Czy jednak nie?
Ilość spalonych RUNE w momencie zaciągania pożyczki i ilość wybitych RUNE w momencie spłaty to dwie różne wartości. To czy całość pożyczki będzie pozytywna dla tokenomii zależy od ceny tokenów w momencie zaciągania i spłaty zadłużenia.
Najważniejsza jest nie cena RUNE tylko stosunek RUNE:ZASTAW. Ze względu na to, że w momencie spłaty zadłużenia protokół musi wybić równowartość wartości zastawu w RUNE, stosunek ceny decyduje o tym, czy zachodzi deflacja, czy inflacja.
Wróćmy do przykładu. Przypomnijmy, że przyjęliśmy cenę BTC 20 tys. USD, a cenę RUNE ustalmy w kwocie 2 USD.
Upraszczając cały proces. Wpłaciliśmy 2 BTC, co tak naprawdę oznacza, że kupiliśmy 20 tys. RUNE, które następnie spaliliśmy. Zaciągając pożyczkę w wysokości 20 tys. USDC protokół wybija 10 tys. RUNE, które sprzedaje w puli RUNE/USDC i przelewa nam USDC.
W tym scenariuszu deflacja netto wynosi więc 10 tys. RUNE.
Załóżmy teraz, że spłacamy nasz dług, gdy cena BTC podwoiła się, a cena RUNE wzrosła tylko o 50%.
Zadłużenie spłacamy w dowolnym tokenie, np. USDC. Tym razem zamieniamy USDC na RUNE i spalamy je, ale nie jest to już 10 tys. RUNE, a 6666 RUNE (cena +50%, a więc 3 USD). W tym momencie wirtualnie spalono 16666 RUNE.
Nasz zestaw jest uwalniany w postaci syntetyku THOR.BTC, który w wirtualnej puli jest spalany, a wybijana jest równowartość w RUNE. Skoro teraz 2 BTC są warte 80 tys USD, to należy wybić 26666 RUNE, które sprzedane zostanie w puli, a 2 BTC wrócą do nas (minus wszystkie opłaty).
W tym przykładzie, po zamknięciu pożyczki podaż RUNE zwiększa się więc o 10 tys. tokenów.
Wniosek z tego jest dość prosty. Cena RUNE musi zyskiwać na wartości więcej lub tyle samo, co cena wspieranych kryptowalut, aby zachodziła deflacja. Jeśli rynek spada, cena RUNE powinna spadać w takim samym stopniu lub mniejszym niż zastawu, aby zaszła deflacja.
Tak naprawdę to czy RUNE będzie kosztować 10 USD, czy 0.1 USD nie ma znaczenia dla wzrostu i spadku podaży w tym wypadku. Liczy się tylko stosunek ceny RUNE:ZASTAW w momencie zaciągania pożyczki i spłaty.
Jak łatwo tu zauważyć rosnąca rozbieżność może prowadzić do negatywnej spirali. Jeśli odezwało się Twoje PTSD i przypominasz sobie LUNA, to mechanizm jest podobny. Na szczęście tylko podobny, nie taki sam. O szczegółach w sekcji “Zabezpieczenia”.
Jest tutaj jednak jeden haczyk. Pożyczki nie muszą być spłacane. W naszym przykładzie ma to sens, bo cena BTC wzrosła o 100%, więc opłaca się oddać 20 tys. USD, aby odblokować 80 tys. USD, ale brak spłaty zadłużenia jest pozytywny dla podaży, ponieważ oznacza, że zaszła tylko deflacja występująca podczas zaciągania pożyczki.
Niewypłacalność
Powyższy przykład założył, że cena RUNE wzrosła, ale o połowę mniej niż zastawu. A co jeśli cena RUNE zacznie gwałtownie spadać?
W takim scenariuszu mamy do czynienia z “mini-LUNA”. To dlaczego jest to “mini” wyjaśnię w kolejnej sekcji, w której omówimy sobie różne zawory bezpieczeństwa, na razie wróćmy do przykładu.
Im większa rozbieżność między ceną RUNE i ceną zastawu, tym więcej protokół musi wybić tokenów. W przypadku, gdy cena BTC wzrosłaby dwukrotnie, jak założyliśmy, ale cena RUNE tym razem spadłaby do 1 USD, to wybite musiałoby zostać aż 80 tys. RUNE, aby zrównoważyć cenę BTC. Protokół musi wybić i sprzedać RUNE, aby kupić BTC i oddać użytkownikowi, czyli odwrotnie do tego, gdy kupował i spalał RUNE, gdy pożyczka była zaciągana.
Im niżej cena spadnie w momencie spłaty, tym gorzej…
Co to oznacza dla pożyczkobiorców? Spore problemy, nawet mogące skutkować brakiem możliwości odzyskania zastawu.
Podaż RUNE jest limitowana. Oznacza to, że nie można wybić więcej niż pozwala na to protokół. Jeśli cena spadłaby tak nisko, że spłata długu wiązałaby się z wybiciem większej liczby RUNE niż jest to możliwe, zastaw nie zostałby odzyskany.
Dochodzi tu drugie ryzyko. Wybijane RUNE jest sprzedawane do BTC, a to oznacza, że w momencie masowych spłat, spadku cen lub po prostu ucieczki dostawców płynności, pule mogą utracić głębokość, a ogromny poślizg mógłby zaowocować odzyskaniem znacznie niższej kwoty niż początkowo zdeponowaliśmy w ramach zastawu.
Zabezpieczenia
Jak widać ryzyko zaciągania pożyczki w Thorchain jak najbardziej istnieje. Co ma wspomagać dobre działanie protokołu i zapewniać jak największe bezpieczeństwo użytkowników?
RUNE posiada ograniczoną do 500 mln maksymalną podaż. Właśnie dlatego ryzyko jest tu tylko “podobne” do LUNA, a nie takie samo. Nawet w przypadku jakiejś tragedii, posiadacze RUNE nie doświadczą nielimitowanego rozwadniania swojej inwestycji przez nieograniczony dodruk. Limit jest jasny.
W momencie złych czasów i dodruku RUNE sięgającego maksymalnej podaży “włączy” się tzw. Circuit Breaker, który zawiesi udzielanie nowych pożyczek i zamknie program pożyczkowy. Ewentualne straty pożyczkobiorców, którzy utknęli w programie, projekt pokryje z rezerwy (co też jest ryzykowne, jeśli dług będzie ogromny).
Jasny i z góry znany limit oraz ryzyko nie tylko pozwalają ograniczyć straty, ale też - co podkreślono w propozycji projektu pożyczek na Gitlab - użytkownicy wiedzą, że jeśli limit zostanie osiągnięty, pożyczki okażą się nieudane i na zawsze wyłączone. To oznacza, że jeśli będą w długim terminie uznane za pozytywne dla projektu i zaoferują wysoką wartość dla użytkowników, to powstanie naturalna wysoka zachęta, aby zadziałać i “ratować” program pożyczek. Choć ma sens, może to być myślenie życzeniowe.
Jedynym ryzykiem dotyczącym inflacji z pożyczek jest więc zwiększenie podaży RUNE o 15 mln, ponieważ właśnie tyle “brakuje” do limitu oraz uszczuplenie rezerwy, która posłuży jako koło ratunkowe.
Drugim zabezpieczeniem, które wdrożono jest ograniczenie ilości udzielonych pożyczek. Pożyczki są limitowane w oparciu o brakującą, a raczej spaloną już podaż RUNE.
Aby zapewnić bezpieczne skalowanie, początkowy limit pożyczek będzie odpowiadał 1/3 spalonej podaży (około 5 mln RUNE). Z czasem i wzrostem spalania, limit będzie rósł.
Pożyczki Thorchain absolutnie nie są pozbawione ryzyka, również takiego, o którym nie wspomniałem, ale posiadają mechanizmy, które ograniczają potencjalną drogę w dół i wspierają zrównoważony rozwój.
Podsumowanie
Thorchain oferował coś, czego w kryptowalutach bardzo potrzeba - zdecentralizowane wymiany natywnych tokenów sieci L1. Jest to coś, czego nie oferuje żadna CEX ani DEX. Od teraz do oferty zostały włączone pożyczki, które można zaciągać pod zastaw tokenów ze wspieranych sieci L1.
W teorii pożyczki mogą bardzo pozytywnie wpłynąć na cały projekt, jak i cenę RUNE, ale tego czy tak się stanie w praktyce, nie jestem w stanie określić, ani tym bardziej “zapewnić”.
Wydaje się, że warto wrócić do Thorchain i poczytać więcej o tej i innych funkcjach oraz możliwościach oferowanych przez ten projekt, a także zaznajomić się z ryzykiem i potencjalnymi negatywnymi scenariuszami, które jak najbardziej są możliwe.
