Rynek kryptowalut toczy dziś pojedynek pomiędzy rozwiązaniami monolitycznymi takimi jak NEAR, Solana, czy Sui, a wielołańcuchowymi, do których zaliczamy Ethereum wraz z jej rozwiązaniami L2, czy ekosystem Cosmos.
Dymension jest projektem z kategorii rozwiązań wielołańcuchowych. Wpisuje się w gorącą ostatnimi czasy narrację łańcuchów modułowych, które rozdzielają najważniejsze funkcje blockchainów na kilka warstw.
Dymension dodatkowo proponuje narzędzia, które pozwolą programistom bardzo łatwo tworzyć RollApps, czyli rozwiązania L2 działające na Dymension, które komunikują się ze sobą dzięki zastosowaniu IBC.
Artykuł nie stanowi porady inwestycyjnej. Zawsze wykonaj własne badanie projektu i pamiętaj o ryzyku.
Czym jest Dymension?
Dymension to łańcuch bloków warstwy pierwszej (L1), stosujący mechanizm Delegated Proof of Stake i konsensus znany z Cosmos - Tendermint.
Dymension daje możliwości tworzenia RollApps, czyli łańcuchów dedykowanych konkretnym aplikacjom, z własnym środowiskiem wykonawczym dotyczącym transakcji. Jest to pierwsza warstwa, jeden z modułów Dymension. W centrum sieci znajduje się "właściwy" łańcuch Dymension, który stanowi warstwę rozliczeniową. Jest centrum bezpieczeństwa sieci.
Ostatni z modułów to warstwa dostępności danych. Dymension pozwala każdemu z RollApps łatwy wybór własnej warstwy dostępności danych, z których będą korzystać. Może to być Celestia, EigenDA, Avail, NearDA lub dowolne inne rozwiązanie.
Dymension dzielimy więc na trzy warstwy:
- Warstwa wykonawcza: przetwarza transakcje - RollApps
- Warstwa rozliczeniowa: Bezpieczeństwo sieci - Dymension Hub
- Warstwa dostępności danych: Udostępnienie wszystkich opublikowanych danych
RollApps
W swojej budowie RollApps można porównać do dedykowanych konkretnym rozwiązaniom łańcuchów ekosystemu Cosmos (Appchain), z którego Dymension czerpie sporą część technologii.
RollApps budowane są za pomocą narzędzi RDK (RollApp Development Kit) przetwarzają transakcje poza łańcuchem Dymension i publikują dane transakcji na łańcuchu L1, który zapewnia im konsensus. Robią to poprzez znanych z L2 Ethereum “Sequencerów”.
Sequencer przetwarza transakcję, grupuje je w blok RollApp i publikuje odpowiednie dane w warstwach dostępności danych i rozliczeniowej, czyli w tym wypadku dowolnym wybranym DA (np. Celestia) oraz na łańcuchu Dymension Hub. Jest wynagradzany za swoją pracę w tokenach projektu RollApp.
Komunikacja pomiędzy konkretnymi rozwiązaniami w sieci jest zapewniana dzięki protokołowi IBC.
Co ciekawe RollApps działają wedle elastycznej produkcji bloków.
Zamiast ciągłego publikowania pustych bloków są one tworzone na żądanie, gdy transakcje docierają do Sequencera. Ma to na celu znaczne zmniejszenie kosztów operacyjnych.
Ze względu na istnienie punktów kontrolnych mających zapewnić stabilne przejścia stanów niezależne od transakcji i tak tworzą bloki w pewnych narzuconych odstępach czasu, np. 1 minutę, ale wszystko pomiędzy zależy od wymagania konkretnego rozwiązania.
RollApps działają optymistycznie, podobnie jak Arbitrum, czy Optimism na Ethereum. Wykorzystują dowody oszustwa w celu wykrywania prób publikacji nieprawdziwych danych.
W przypadku fałszywej aktualizacji stanu dowód oszustwa może zostać opublikowany przez dowolny podmiot. W przypadku, gdy warstwa rozliczeniowa wykaże, że stan RollApp jest fałszywy, zostanie on przywrócony do wcześniejszego, poprawnego stanu, a stawka złośliwego Sekwencera zostanie “obcięta” poprzez “slashing”.
Dymension Hub
Główny łańcuch sieci stanowi Dymension Hub. Jako warstwa rozliczeniowa. Utrzymuje on rejestr wdrożonych RollApps i odpowiadające im istotne informacje, takie jak stan, lista sequencerów i inne kluczowe informacje.
Dymension zapewnia wszystkim swoim L2 przede wszystkim bezpieczeństwo. RollApps delegują swój konsensus do walidatorów stakujących token DYM. Poza tym Sequencer będzie mieć także możliwość stakowania tokenów projektu RollApp.
Działanie jako Sequencer RollApp wymaga stakowania tokenów DYM i delegacji ich do walidatora warstwy rozliczeniowej. Co istotne Sequencer nie musi być tylko jeden. Mogą oni działać tak, jak ma to miejsce w systemach POS (im większa stawka tym więcej bloków i nagród).
Delegacja tokenów do węzła walidatora na Dymension Hub zwiększa ogólne bezpieczeństwo sieci. Sequencerzy nie są wynagradzani za delegowanie DYM, lecz zamiast tego otrzymują opłaty sieciowe za przetwarzanie transakcji z RollApps.
Dodatkowo Dymension Hub umożliwia bezpieczne przekazywanie wiadomości między RollApps, strefami Cosmos i innymi ekosystemami IBC. Stanowi pośrednika w transferach do i z RollApps.
Kryptowaluta DYM
Głównym tokenem projektu jest DYM.
Początkowa podaż wynosi 1 mld tokenów, a początkowa inflacja została ustawiona na 8%. Jest ona jednak dostosowywana automatycznie, zależnie od ilości tokenów w stakingu w ramach ustalanych przez zarządzanie, w którym głos mają posiadacze DYM. Początkowo minimalna inflacja może spaść do 1%, a maksymalna wynieść nie więcej niż 10%.
Oprócz oczywistych wykorzystań w mechanizmie konsensusu i opłatach transakcyjnych, DYM służy do wspomnianego blokowania tokenów przez Sequencerów, które służą jako zabezpieczenie.
W DYM występuje mechanizm spalania tokenów pochodzących z “opłaty pomostowej”, czyli transferów tokenów z RollApss i opłat za zamianę na natywnej giełdzie AMM Dymension.
Początkowa podaż została przydzielona zgodnie z poniższym schematem:
Niemal połowa tokenów z początkowego przydziału podlega blokadzie i są uwalniane w czasie. 38% jest teoretycznie dostępne, ale o ich wykorzystaniu zadecyduje zarządzanie.
Wszystkie tokeny, także zablokowane, mogą brać udział w stakingu.
Schemat początkowej podaży DYM w obiegu oraz uwalniania w czasie najbliższych 5 lat można zobaczyć na grafice:
Podsumowanie
Dymension jest niewątpliwe projektem ciekawym, choć prawdziwa gorączka na jego punkcie zaczęła się dopiero po ogłoszeniu airdropu.
Stosuje kilka ciekawych rozwiązań, ale jak każdy projekt na tak wczesnym etapie musi udowodnić swoją wartość poza chwilową spekulacją związaną z airdropem.
Wraz z tysiącami RollApps na sieci testowej pojawiły się ogromne oczekiwania dotyczące, a jakże, kolejnych airdropów, tym razem dla stakujących DYM. Warto jednak rozróżnić realny potencjał i wartościowe pomysły, które być może powstaną na Dymension i zaoferują airdrop stakującym, od farmienia airdropów na testnecie.
Przydatne linki:
- Strona: https://dymension.xyz
- X: https://twitter.com/dymension
- Dokumentacja: https://docs.dymension.xyz
